Vroeger op pensioen
Eerst en vooral zijn de volgende vier criteria belangrijk:
- Fysiek belastend werk
- Belastende werkorganisatie
- Verhoogde veiligheidsrisico’s
- Mentale of emotionele belasting
De eerste drie criteria tellen op zichzelf. Het vierde criterium telt enkel mee als er nog een ander criterium geldt.
Naarmate voor een beroepsgroep 1, 2, 3 of 4 criteria zijn aanvaard, worden je gewerkte jaren vermenigvuldigd met factor 1,05 of 1,10 of 1,15.
Voor wie 20 jaar werkt in een beroep dat voldoet aan 2 criteria, betekent dat dus: 20 jaar x 1,10 = 22 jaar. Zo kom je sneller aan je gewerkte jaren voor je pensioen en kan je dus vroeger vertrekken. Let op: dit geeft je recht op een vervroegd pensioen, maar dat betekent ook dat je pensioenbedrag wordt berekend op basis van de effectieve duur van de loopbaan.
Het effect van de erkenning als zwaar beroep op je pensioen hangt dus af van twee elementen:
- Het aantal jaren in een zwaar beroep: hoe meer jaren, hoe groter het effect.
- De zwaarte van het beroep: aan hoe meer criteria je beroep voldoet, hoe groter het effect.
Belangrijk: je kan nooit voor je 60e met pensioen gaan.
Hoger pensioenbedrag
De mogelijkheid hebben om vroeger te vertrekken, wil niet zeggen dat het verplicht is. Wie dus langer blijft dan de nieuwe vroegste pensioendatum (de “P-datum zwaar beroep”), krijgt daarvoor een compensatie in het pensioenbedrag door een bonus. Hoe langer je blijft werken, hoe hoger de bonus.
Dat kan er in sommige situaties zelfs toe leiden dat het pensioenbedrag dat je normaal op je bestaande P-datum zou krijgen, hoger uitvalt dan wat je vandaag geniet.
Daarom zegt men dat de regeling van de zware beroepen kan leiden tot:
- Vroeger vertrekken
- Een hoger pensioen
- Of een combinatie van beide.
De bonus wordt vastgesteld op basis van het pensioenbedrag dat je zou gekregen hebben in de periode dat je langer zou werken. Hij wordt berekend rekening houdend met de levensverwachting. Let op: Zelfs met de bonus kan je pensioen nooit hoger zijn dan het bestaande maximum (75% van de gemiddelde wedde gebruikt voor de berekening van je pensioen). De bonus telt mee bij de perekwatie.
Als je toch langer blijft werken, krijg je dus een hoger pensioenbedrag. Door te kiezen om langer te werken, verlies je dus nooit het eerder verworven recht op vervroegd pensioen.
Voorwaarden
- Om in aanmerking te komen, moet je minstens tien jaar een zwaar beroep hebben uitgeoefend.
- Het moet gaan om effectief gewerkte jaren, of periodes die daarmee gelijkgesteld worden zoals jaarlijks verlof, ziekteverlof, zwangerschapsverlof, thematische loopbaanonderbreking … Er is ook een lijst onderhandeld met situaties die niet beschouwd zullen worden als effectieve prestaties: studiejaren, verlof voorafgaand aan pensioen, gewone loopbaanonderbreking, zorgkrediet, ouderschapsverlof, disponibiliteit wegens ziekte en vanaf 2020 ziektedagen boven de 21 dagen per jaar, tijdskrediet …
- In sommige sectoren gelden er al vervroegde uitstapregelingen. We hebben kunnen onderhandelen dat deze regelingen gewoon blijven gelden. De regeling zware beroepen vervangt de uitstapregelingen dus niet. Dat is een belangrijke garantie. Uiteraard kunnen deze regelingen in de toekomst wel nog aangepast worden, maar dat zal dan enkel mogelijk zijn via sectorale onderhandelingen.
- De zware beroepen komen in de plaats van de voordelige tantièmes. Groepen die niet op de lijst van de zware beroepen staan, maar tot nu toe een voordelige pensioenbreuk hadden, behouden die tantième bij de berekening van hun pensioenbedrag voor de prestaties vóór 2020
- Daarnaast geldt tot 2030 een garantie dat op de normale P-datum het pensioenbedrag via het systeem van zware beroepen niet lager kan zijn dan het bedrag dat via de huidige tantièmeregeling wordt verkregen. Op die manier zijn we er zeker van dat ook mensen met een korte loopbaan door de omschakeling geen pensioenverlies zullen lijden.
- We hebben de minister gevraagd dat voor de mensen die tot nu toe een voordelige pensioenbreuk hadden, maar die vanaf 2020 niet erkend worden als zwaar beroep, de jaren met de voordelige tantième volledig zouden blijven meetellen voor de vaststelling van de datum van het vervroegd pensioen. De minister zal dat punt vrijdag (25-05) verdedigen bij de kern van de regering.
Overgang naar het nieuwe systeem
Er zijn vier mogelijke situaties:
- Vandaag wel een voordelige tantième en in de toekomst erkenning zwaar beroep
- Vandaag geen voordelige tantième en in de toekomst erkenning zwaar beroep
- Vandaag wel een voordelige tantième en in de toekomst geen erkenning zwaar beroep
- Vandaag geen voordelige tantième en in de toekomst geen erkenning zwaar beroep
Let op: de overgangsregeling geldt enkel voor mensen die op 1 januari 2020 dezelfde functie uitoefenen als voordien. Het moet dus om aansluitende situaties in dezelfde functies gaan om gebruik te kunnen maken van de overgangsregeling.
Situatie 1: voordelige tantième – wel erkenning zwaar beroep
In dit geval komen de coëfficiënten zware beroepen in de plaats van de tantièmes. Periodes met een tantième 1/55e worden dan gelijkgesteld met coëfficiënt 1,05. De andere voordelige tantièmes - bijvoorbeeld 1/50e - worden gelijkgesteld met coëfficiënt 1,10.
Weet dat volgens de bestaande wetgeving het effect van de tantième voor de loopbaanduur vanaf 2022 slechts 1,05 is en in nogal wat gevallen zelfs minder . Dat is het gevolg van een maatregel van de vorige regering. De nieuwe regeling stuurt dat bij. Want als je vanaf 2020 een beroep uitoefent dat voldoet aan twee of drie criteria, kan je in de toekomst genieten van de hogere coëfficiënt van 1,10 of 1,15. De juiste gevolgen hangen af van het aantal criteria die in aanmerking komen voor de regeling zware beroepen.
Situatie 2: geen voordelige tantième – wel erkenning zwaar beroep
Heel wat nieuwe groepen worden erkend als zwaar beroep. Denk bijvoorbeeld aan het verplegend en verzorgend personeel in de zorgsector.
De regering wou eerst enkel de toekomstige jaren laten mee tellen als zwaar beroep. Geen sprake van voor ons. Tijdens de onderhandelingen hebben we uiteindelijk verkregen dat er maximaal 10 jaar terug in de tijd kan worden gegaan aan factor 1,05. Dat zorgt ervoor dat iemand in die situatie het recht heeft om 6 maanden eerder vervroegd pensioen op te nemen.
Bijvoorbeeld: je wordt 50 jaar in 2020 en werkte daarvoor meer dan 10 jaar als verpleger. Dan komen er 10 jaar in aanmerking aan factor 1,05. Maar je zal de komende jaren ook nog werken (want je bent pas 50 jaar). Als je na 2020 nog 10 jaar werkt, dan tellen die mee als 10 * 1,15 (want er tellen 3 criteria). Samen wordt dat (10 * 1,05) + (10 * 1,15) of 6 maanden + 18 maanden. Zo kan je 24 maanden eerder op vervroegd pensioen gaan.
We hadden de overgangsregeling voor de jaren in het verleden graag nog beter gemaakt. Maar veel argumenten ten spijt was 10 jaar terug gaan in de tijd het maximale dat we hebben kunnen verkrijgen. Op dat punt is het akkoord een compromis en zeker niet het ideale.
Situatie 3: voordelige tantième – geen erkenning zwaar beroep
Wie vroeger een voordelige tantième kreeg, en nu geen erkenning meer krijgt, bouwt geen nieuwe rechten op .Er zijn uitgebreide overgangsmaatregelen voorzien. Die zorgen ervoor dat de tantième van het deel voor 2020 nog steeds kan worden toegepast voor de berekening van het pensioenbedrag. Wat het bedrag betreft, blijven de verworven rechten dus volledig gevrijwaard.
Er zijn ook garanties afgesproken zodat men in die gevallen geen te groot nadeel zou ondervinden op het stuk van de pensioendatum. Tijdens de onderhandelingen hebben we verdedigd dat alle vroegere jaren met de voordelige tantième niet alleen behouden moeten blijven voor het pensioenbedrag, maar ook voor de vaststelling van de datum van het vervroegd pensioen. De minister van pensioenen legt dat punt nog voor aan de regering.
Situatie 4: geen voordelige tantième - geen erkenning zwaar beroep
Wie vroeger geen tantième kreeg, en nu ook geen erkenning heeft, heeft nog steeds geen voordeel. Er verandert dus niets.
